1.
Al in het jaar 813 besloten de kerkvaders op het Concilie
van Mainz, in Duitsland, dat 29 september voortaan de
feestdag zou worden voor de heilige aartsengel Michaël.
Voor die datum werd gekozen, omdat er op die dag een
basiliek in Rome werd gewijd aan de aartsengel Michaël.
De kerk werd gebouwd op de plaats waar Michaël enkele
maanden tevoren was verschenen.
Al snel werd 29 september, de Michaëlsdag, een oogstfeest:
men dankte op die dag Sint Michaël voor de goede oogst,
die het mogelijk maakt om de koude wintermaanden, waarin
de aarde met sneeuw is bedekt, te doorstaan.
De Almanak van de Wereldfeesten vertelt het zo:
Men dankt Sint Michaël voor de goede oogst zodat men de
dorre en doodse wintermaanden door kan komen. Speciaal
op dit feest wordt het Michaëls-brood gebakken. Tevens is het
een feest dat oproept tot innerlijke moed waarbij men gevaren zoals eenzaamheid bestrijden moet.
Eenzaamheid is een van de verleidingen die in de winterperiode
toe kunnen slaan. De Almanak maakt met deze woorden
duidelijk dat je het oogstfeest ook symbolisch kunt zien.
Zo kunnen oudere mensen danken voor het leven dat achter
hen ligt en dat hen zoveel geestelijke vrucht bracht en wel de vrucht van geestelijke moed en kracht, zodat zij nu met
innerlijke vrede de herfst van hun leven kunnen doorbrengen.
Zij danken dus voor de oogst van hun leven.
Maar ook als mensheid mogen wij dankbaarheid beoefenen
voor alles, wat de achter ons liggende ontwikkeling of evolutie
ons tot nu toe heeft gebracht. Bijvoorbeeld het grote geschenk
van het denken, of het geschenk van een groeiend inzicht. Maar ook het geschenk van een waarnemen tot voorbij de buitenkant,
of van de mogelijkheid om de weg naar binnen te gaan.
Die geschenken moeten ons innerlijke vrede en vertrouwen
geven, nu we door de grote transformatie heen gaan. We zijn immers begonnen aan de grote overgang van het IJzeren
Tijdperk (ofwel het Kali Yuga) naar een nieuw Gouden Tijdperk,
en bij deze overgang komt veel oud karma naar boven.
Denk bijvoorbeeld maar aan de Balkanoorlogen, of aan de grote transformatie waar de Arabische wereld in deze tijd doorheen
gaat en waarbij eveneens veel oud en nog overwerkt karma naar boven komt en nog zal komen. De overgangstijd waarin wij leven vereist geestelijke moed van ons. De moed namelijk om het in
het donker van deze herfsttijd uit te houden, ons vertrouwen te bewaren en onze gevoeligheid te beschermen, juist ook in een
tijd die ons op alle mogelijke manieren wil verharden en onverschillig wil maken.
Vandaar dat er op het Michaëlsfeest ook wordt stilgestaan bij
de strijd die de grote en geduchte aartsengel Michaël voerde
met de draak, een strijd die door Michaël gewonnen werd.
Daarom zijn er zoveel afbeeldingen van hem, waarbij hij met
zijn voeten de draak in bedwang houdt.
Onder meer op Vrije Scholen en in steeds meer huisgezinnen
wordt het Michaëlsfeest gevierd. Er worden bijvoorbeeld
manden gemaakt met fruit, noten, kastanjes, eikels,
beukennootjes en herfstblad als symbool van de oogst.
Maar ook worden er allerlei spelletjes gedaan, waarbij
de kinderen hun moed kunnen laten zien en beproeven,
de zogenaamde moed proeven. Afhankelijk van de leeftijd
moet er bijvoorbeeld een hoge ladder worden beklommen,
op een wip worden gewipt, een boom beklommen, of een
moeilijke speurtocht in het bos worden gemaakt.
Daarnaast wordt er ook wel een verkleedpartij georganiseerd,
van Sint Joris en de draak, of wordt er een poppenspel van
Sint Joris (Michaël) en de draak opgevoerd.
Zo leren kinderen al spelenderwijs dat de grote aartsengel
Michaël ons moed en geestkracht wil leren, juist in een tijd,
waarin er zoveel uitdagingen op ons afkomen.
Het Michaëls-feest is dus een christelijk herfst en oogstfeest.
Grote bekendheid heeft het echter nooit gekregen. Maar nu,
nu de aartsengel Michaël sinds 1879 de aartsengel is die ons inspireert, leidt en nieuwe wegen wijst, en nu zijn inspiratie
steeds voelbaarder en duidelijker wordt, is de tijd aangebroken
om zijn feest met wat meer nadruk en dankbaarheid te vieren.
In deze bepaald niet gemakkelijke tijd is hij het immers die ons voorgaat en heel concreet bijstaat.
We mogen het anders zeggen: het Michaëls-feest mag nu een plaats krijgen naast de andere grote christelijke feesten, zoals
Kerst, Pasen en Pinksteren.
Het feest dat aan Michaël wordt gewijd, is niet alleen een feest
van geestelijke moed, maar ook van inzicht. Want Michaël, de aartsengel die de draak heeft bestreden en overwonnen, is ook
de aartsengel van het heldere inzicht. Dat wil zeggen dat
Michaël ons helpen wil om de gebeurtenissen die op ons
afkomen, in het klein en in het groot, te doorzien, zodat we
weten op welke gebieden en op welke manier wij een
geestelijke strijd met de draak hebben te voeren.
Maar, welke draken komen er in deze tijd eigenlijk op ons af?
Allereerst de draak van de angst.
Nu pensioenen gekort worden, de economische crisis ieder moment weer kan toeslaan, nu agressie, het korte lontje en
bot geweld toenemen en je vooral je fiets en de auto op slot
moet doen, omdat deze anders waarschijnlijk worden gestolen, krijgt iedereen te maken met gevoelens van angst. Dus moeten
we steeds voorzichtiger worden en opletten. Vanzelfsprekend
dat zulke gebeurtenissen naast boosheid ook angst oproepen.
En wat zijn de gevolgen van angst?
De draak van de angst verhardt ons en maakt ons onverschillig. Denk daarbij niet dat wij aan die verharding kunnen ontsnappen: de sfeer van verharding die onze angsten oproepen, ligt als een onzichtbare, maar voelbare deken over de mensheid.
Daarom wordt iedereen erdoor geraakt en trekt deze verharding ongemerkt de ziel van iedereen binnen. Michaël wil dat wij ons
dat bewust zijn, zodat we er de strijd mee kunnen aangaan en kunnen proberen om dwars tegen de sfeer van verharding in, kwetsbaar, aanraakbaar en gevoelig te blijven. Maar dan wel
vanuit een innerlijke geestkracht: de geestkracht van Michaël.
Een geestkracht die regelrecht uit het hart voortkomt, want
Michaël is bij uitstek de aartsengel van het hart.
Niet voor niets is hij een zonnegeest en als zodanig verbonden
met de zon, en dus met liefde en hartenkracht.
De strijd tegen de draak van de eenzaamheid
Maar onze tijd kent nog meer draken.
Bijvoorbeeld de draak van de eenzaamheid.
Bijna iedereen kent gevoelens van eenzaamheid wel.
Want bijna iedereen kent uit eigen leven wel een periode,
waarin hij of zij zich zo eenzaam, zo verlaten voelde.
Het is dan ook de klacht die het meest geuit wordt:
Ik ben zo alleen.
Toch hoeft de innerlijke strijd met/tegen de eenzaamheid
niet alleen maar negatief te zijn. Deze kan ons namelijk
ook gevoelig maken voor de stille hulp die vanuit de
geestelijke wereld, tot ons komt.
Juist als je je zo alleen voelt, kun je gevoelig worden voor
de haast onmerkbare en zo stille hulp vanuit de geestelijke
wereld! Een dergelijke bewustwording is belangrijk, want
Michaël wil ons nu juist gevoelig maken voor die andere,
hogere wereld. Alleen dan kunnen we immers bewust
leren omgaan met onze eigen engel.
En alleen dan kunnen we ons bewust worden dat de dood
geen einde is, maar dat we ‘slechts’ een deur doorgaan, een andere, nieuwe wereld binnengaan.
Omwille van die bewustwording vraagt Michaël aan ons om
niet verbitterd, hard of onverschillig te worden door die zo
pijnlijke gevoelens van eenzaamheid, maar er doorheen te
gaan en er een innerlijke winst op te behalen: de winst van
een groeiende verbinding met de geestelijke wereld.
Bovendien verwerven we bij een dergelijk innerlijk gevecht
ook een groeiende geestelijke kracht en moed.
Michaël leert ons de weg van het midden
Een aantal jaren geleden, hadden we het op een themadag
in Amersfoort over de weg van het midden, ofwel de weg
tussen Lucifer en Ahriman door. In de Bijbel worden beiden
de duivel en de satan genoemd, maar in de esoterische
traditie worden ze Lucifer -de duivel- en Ahriman -de satan- genoemd. Ik gebruik liever de esoterische namen, omdat de Bijbelse namen duivel en satan bij velen van ons zoveel
negatieve emoties oproepen zoals: angst, afschuw,
veroordeling enzovoort. Juist deze emoties staan ons in de
weg om onbevreesd en met een rustig hart te overdenken,
hoe Lucifer en Ahriman nu eigenlijk, elk op een eigen manier,
op ons mensen inwerken en hoe wij kunnen voor komen
dat wij te veel in hun werkingssfeer getrokken worden.
Het is bij uitstek Michaël die ons de moed en de innerlijke
rust geeft die we nodig hebben om in te zien op welke
manier Lucifer en Ahriman, ieder op zijn eigen manier, op
het aardse leven en op ieder van ons persoonlijk inwerken:
Lucifer, wil ons ertoe brengen onze angsten te overschreeuwen,
een beetje te ‘zweven’ en ons vooral ook door onze emoties
te laten meeslepen. Ook wil hij graag dat we zoveel ruimte voor onszelf opeisen dat we daardoor een beetje egoïstisch worden.
Ahriman, wil ons in de greep van de angst brengen,
ons verharden en verkrampen en ons ertoe brengen onze zekerheid in de materie, in geld bijvoorbeeld, te zoeken.
Ook wil hij ons doen geloven dat alleen wat zichtbaar
is en te bewijzen valt, bestaat. Ahriman heeft in deze tijd
dan ook veel succes met zijn werk op aarde!
Het is Michaël die ons wil leren de weg tussen Lucifer en
Ahriman te zoeken, ofwel de weg van het midden.
Alleen die weg van het midden voorkomt dat we óf te veel Luciferisch worden en teveel vliegen, óf te veel Ahrimanisch
en te materialistisch worden.
De weg van het midden is de weg van Christus.
Niet voor niets stonden er op Golgotha drie kruisen:
Jezus Christus hing in het midden, links en rechts van hem
hing een moordenaar, het symbool van Lucifer en Ahriman.
Alleen dit beeld al maakt ons duidelijk,
hoezeer het oorspronkelijke, esoterische christendom
ons met dit oerbeeld wil leren, dat het gaat om de juiste
weg van het midden, de weg van Christus die leidt tussen
Lucifer en Ahriman door.
Het is Michaël die ons het zo broodnodige inzicht geeft,
waardoor we enerzijds in deze tijd de inwerking van Lucifer
kunnen herkennen, en anderzijds de inwerking van Ahriman.
Op themadagen in Amersfoort probeerde ik dan ook zowel
de aanwezigen als mijzelf, inzichtelijke te maken, hoe we zo
naar het journaal, het krantennieuws en naar wat er gebeurt
in ons eigen leven kunnen kijken en dat we daarin die beide krachten herkennen. Want alleen wie enerzijds de inwerking
van Lucifer, en anderzijds die van Ahriman herkent, kan zich
bewust worden, wat dan wel de juiste weg van het midden,
de weg van Christus, moet zijn.
En Michaël?
Hij is het die ons het inzicht geeft dat nodig is om op deze
manier naar alle gebeurtenissen die ons overkomen, te leren
kijken. We zien dus, hoe belangrijk hij is voor deze tijd,
en hoe zinnig het is een feestdag aan hem te wijden!
Steeds meer mensen ‘hebben iets’ met Michaël, merk ik.
Ze voelen van binnenuit hoezeer Michaël degene is die ons
in deze tijd wekt en roept. Ook mensen die eigenlijk niets van Michaël wisten, zeiden vaak na afloop van een themadag of
een lezing: Ja, eigenlijk wist ik alles al, wat je over Michaël
vertelde, maar ik was het me nog niet bewust.
Het lijkt erop dat Michaël steeds meer ons bewustzijn
binnendringt om ons te laten weten hoe wij in deze
tijd de strijd tegen de draak kunnen voeren.
En hoe we de weg van het midden kunnen vinden.
Degenen die ‘iets hebben’ met aartsengel Michaël, en dat
aantal groeit naar mijn waarneming snel, zijn waarschijnlijk aanwezig geweest op het grote Michaëls-feest dat Michaël,
omstreeks 1800, in de geestelijke wereld heeft georganiseerd.
Daar hebben velen van ons zich in een feestelijke viering
samen met Michaël, en onder zijn leiding, voorbereid op onze huidige incarnatie, en dus op het aardse leven in deze tijd.
Velen van ons konden daar bij zijn, omdat we in die tijd niet
op aarde waren, maar in de geestelijke wereld, tussen twee
aardse levens in.
Natuurlijk stonden we tijdens die viering ook stil bij onze
opdracht in deze tijd. Maar toen we, na afloop van die viering,
naar de aarde gingen, indaalden in een fysiek lichaam en op
aarde geboren werden, zakten onze herinneringen aan het
grote Michaëls-feest en aan Michaël zelf weg in ons onbewuste. Maar nu de naam van Michaël in deze tijd steeds vaker wordt genoemd , overkomt het sommigen dat er vage herinneringen
naar boven komen en dat we ons bewust beginnen te worden
dat Michaël ons iets te zeggen heeft.
Logisch dus, dat het in deze tijd steeds belangrijker wordt om
het Michaëls-feest te vieren, zodat we ons ook op die manier bewust kunnen worden van de hulp die Michaël ons geeft.
Daarom wens ik iedereen, een bijzondere Michaëls-dag toe,
zodat wij ons in ons hart weer bewust worden van de diepe verbinding die zovelen van ons met Michaël hebben!
Laat in de dagen van het oogstfeest het woord dank
wat vaker door je heen gaan.
Hans Stolp